TRC2 (DİYARBAKIR – ŞANLIURFA) BÖLGESİ KÜMELENME POTANSİYELİ ANALİZİ

Özet

Kalkınma literatüründe, ulusal kalkınma politikaları günümüzde yerini bölgesel kalkınma politikalarına bırakmaktadır. Kalkınma politikalarının belirlenmesinde yerel aktörlerin davranışlarına ve incelenen bölgenin kendine has özelliklerine göre şekillenen bölgesel kalkınma politikaları, uygulandıkları bölgenin ulusal ve uluslararası ölçekteki rakiplerine göre rekabet gücü kazanmasını hedefler. Bölgesel rekabet gücünün artırılması hedefine ulaşmak için bölgenin kalkınma süreçlerinde lokomotif olacak sektörlerin belirlenmesi hayati önem arz etmektedir. Bu sektörlerin belirlenmesinde kümelenme potansiyeli yüksek olan sektörler avantajlıdır. Kümelenme; birbiri ile ilişkili veya birbirinin tamamlayıcısı olan ürünler üreten ve satan kuruluşların sektörel ve coğrafi temelde yoğunlaşmasıdır. Yoğunlaşma katsayısı, Herfindahl Endeksi, yerelleşme katsayısı, değişim payı yaklaşımı, girdi-çıktı analizleri, firma sayısı istihdam payı, satış hasılatı, gelir, ihracat, ithalat değerleri gibi çeşitli değişkenler bir arada kullanılarak bölgedeki kümelenme potansiyeli olan sektörler tespit edilmektedir. Kümelenme potansiyelini ölçen literatürdeki en popüler yöntemlerden biri üç yıldız analizidir. Çalışmanın amacı, TRC2 (Şanlıurfa-Diyarbakır) bölgesinin imalat sanayindeki kümelenme potansiyelini ortaya koymak, bölgesel kalkınmada öncülük edebilecek sektörleri belirlemektir. Söz konusu sektörler belirlenirken, İzmir Kalkınma Ajansı‟nın uygulamada öncülük ettiği, üç yıldız yöntemi kullanılmıştır. Üç yıldız yöntemi; üç farklı parametre üzerine kurulmuştur. Bunlar; büyüklük, başatlık ve uzmanlaşmadır. TRC 2 bölgesindeki imalat sanayine dâhil olan hiçbir sektör kümelenme oluşturamamıştır. Analizden 2 yıldız alan ve görece kümelenme potansiyeline sahip 34 sektörden sadece 3 tanesi orta-yüksek teknoloji yoğunluğuna sahiptir. Geriye kalan 31 sektörün tamamı düşük veya orta-düşük teknoloji yoğunluğuna sahip sektörlerdir. Bu bakımdan makine ve ekipman imalatı ile motorlu kara taşıtı karoser ve treyler imalatı sektörleri desteklenmesi gereken, kümelenme potansiyeli yüksek, orta-yüksek teknolojili sektörler olarak belirlenmiştir.