CAHİLİYEDE VE İSLAM DÖNEMİNDE VERGİ (ZEKÂT)

Özet

Çeşitli sınıflardan ve iş gruplarından oluşan insanların bir araya gelerek yaşaması toplumu oluşturmaktadır. Birlikte yaşayan insanlar içerisinde kendiliğinden ve zorunlu olarak iş bölümleri oluşur, yönetime kabiliyetli olanlar toplum içerisinde sivrilerek öne geçer ve toplumu yönetmeye başlarlar. Dolayısıyla başlangıçtan beri yönetim mekanizmasına sahip toplumlar gerek kendi ihtiyaçlarının giderilmesi ve gerekse başka toplumlarla ilişkilerinde lüzumlu harcamaların karşılanması için bazen gönüllü olarak ve bazen de zorunlu olarak vergi toplamışlardır. İslam’ın ilk olarak geldiği Arap yarımadası bilindiği gibi siyasi birliğe sahip olmasa da kendi içerisinde yönetimi bulunan kabilelerden oluşmaktaydı. Aynı zamanda ticari hayatın çok canlı olduğu bu bölgede gerek kabile reisleri kendi harcamaları için tebaasından, gerekse ticari ilişkilerinde birbirlerinin pazarlarına girerken vergi almışlardır. Dolayısıyla Hz. Peygamber’in liderliğinde oluşan ilk İslam toplumu iktisadi alanda bazı uygulamaları hazır olarak bulmuştur. Hz. Peygamber bu uygulamalardan bazılarını tamamen kaldırmış, bazılarını ise var olduğu şekliyle uygulamaya devam etmiştir. Diğer bir kısmında bazı değişiklikler yaparak uygulamada bırakmıştır. Makalemizde İslam öncesi cahiliye toplumunda var olan vergi ile İslam’ın getirdiği zekât vergisinin benzer ve farklılıklarını ele aldık.