MEŞRU’ BİR YATIRIM ARACI OLARAK MUDAREBE VE GÜNÜMÜZDE KULLANIMI

Özet

Mudarebe, İslamiyet’ten önce uygulanan, İslam dininin de onayladığı bir ortaklık türüdür. Bu ortaklık bir tarafın sermayesini ortaya koyarak diğer tarafın da bu sermayeyi çalıştırıp emeğini ortaya koyarak gerçekleştirdikleri bir akittir. Sermaye sahibinin rabbu’l-mal, sermayeyi çalıştıranın da mudarib ya da amil olarak isimlendirildiği mudarebe akdinde asıl amaç, kâr elde etmek ve bu kârı aralarında paylaşmaktır. Kâr paylaşım oranları tarafların akit esnasında üzerinde anlaştıkları çeşitli oranlarda olabiliyor. Fakat herhangi bir taraf kârdan tamamen yoksun kalamaz. Mudarebe akdinin İslam fıkhında sahih olabilmesi için sermaye, mudarib ve kâr’a ilişkin bir takım şartlar vardır. Bu şartlardan herhangi birinin yerinde olmaması mudarebe ortaklığını fasit kılacaktır. Mudarebe geçmişte gördüğü işlevin yanı sıra günümüzde İslami bankacılığın üzerine bina edildiği temel esaslardan biri olarak kabul edilmektedir. Mudarebe faize dayalı bankacılığa bir alternatif olarak İslami finans kuruluşlarında uygulanmaktadır. Ancak bu uygulamanın barındırdığı bir takım riskler ve bankacılık düzenlemelerindeki bazı engellerden dolayı İslami bankalarda mudarebe yöntemi yeteri kadar yaygınlık kazanamamaktadır. Bunun yerine murabaha ve müşareke yöntemleri İslami bankalarda daha çok revaç bulmaktadır. Mudarebe uygulamasının istenen seviye gelebilmesi için her iki tarafa da güvence sağlayacak yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi, İslami bankalar için vergi yükünün hafifletilmesi, mali yatırımlar için daha geniş bir alan oluşturması ve mudarebe işlemleri için ehil ve nitelikli elemanların yetiştirilmesi iktiza etmektedir.