İBN HİBBÂN'IN ANTAKYA RİHLESİ VE BURADA HADİS DİNLEDİĞİ HOCALARI

Özet

Hadis ilmi açısından rivâyet dönemi kabul edilen ilk beş asır, hadis ilminin rivâyet ve dirâyetle ilgili kurallarının doğduğu ve oluştuğu zaman dilimine tekabül etmesi bakımından en önemli dönem sayılır. Bu rivayet döneminin önemli hadis alimlerinden biri de İbn Hibbân el-Büstî'dir (ö. 354/965). İlk öğrenimini, Büst ve çevresinde yaptıktan sonra önemli ilim merkezlerini dolaşarak ilim tahsil etti. Bu ilmi seyahatinde Antakya'ya da uğradı ve burada bulunan hadis hocalarından hadis dinledive eserlerinde rivayet etti. Bu ilmi seyahatinde Antakya'ya da uğradı, buradaki hocalardan hadis öğrendi ve eserlerinde rivayet etti. el-Müsnedü's-sahîh adlı hadis kitabında sahîh hadisleri toplamayı amaçlamıştır. Hadislerin sıhhatini belirleme, ravileri cerh ve ta‘dîl konularında uzman bir hadis alimidir. Antakya ikinci İslâm halifesi olan Hz. Ömer döneminde Müslümanların hakimiyeti altına girmişti. Konumu itibariyle ilim taliplilerinin uğrak merkeziydi. Haleb, Musul, Şam, Harrân, Cezire, Tarsus gibi ilim merkezlerine yakınlığı, ilim öğrenmek isteyenler için Antakya'nın cazip bir şehir olmasını sağlamıştır. Hadis tarihi açısından bakıldığında, hadis öğrenme için yolculuğa çıkan alimlerinin uğrak yerlerinden birinin Antakya olduğu görülmektedir. Bu makalede İbn Hibbân'ın Antakya rihlesi ve burada hangi hocalardan hadis öğrendiği tesbit edilerek ortaya konulacak ve tanıtılacaktır. Bu hocaların kimlerden hadis öğrendiği, hangi ilim merkezlerinde kimlerle görüştüğü, hadis rivayeti açısından durumları, kimlerin kendilerinden hadis aldığı gibi sorular araştırılarak cevaplandırılacaktır. Bu çalışmayla hadis tarihinin yanında Antakya'nın kültür tarihinin bir dönemine ışık tutulmaya çalışılacaktır.