SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE ÖRNEĞİ: 2003-2018

Özet

Satın alma gücü paritesi bir değişim oranıdır ve bu parite ülkeler arasındaki fiyat ayrılıklarını ortadan kaldırarak ülkelerin para birimlerini satın alma gücüne eşit duruma getirmekte ve ülke karşılaştırmalar da kritik bir belirteç, kıstas olmaktadır. SGP’nin temel amacı, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) bileşkelerinin enternasyonal karşılaştırılmasıdır. Uzun dönemde reel döviz kuru, satın alma gücü hipotezi, sabit olduğunu varsayar. Tek fiyat kanunu gibi tek bir maldan ziyade tüm mal bileşenlerini ekonomiler üzerine etkisini inceler. Ülkeler karşılaştırılmasında fiyat düzeyi farklı olma durumunu ortadan kaldırarak para birimine dönüştürme oranına oluşturur. Ülkelerin genel fiyat düzeylerini birbirine eşitler. Döviz kurundan yararlanılarak ortak bir para birimine dönüştüren giderler, yalnız satın alınan mal ve hizmetin hacmini değil bununla birlikte ekonomiler arasındaki fiyat düzeyi ayrılıklarını ortaya koymaktadır. Satın alma gücü paritesinin ortaya çıkışı, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farkını yok ederek reel mal ve hizmet hacminin benzeyen ve benzemeyen yanlarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisi için birim kök testleriyle 2003:1-2018:4 döneminde aylık veriler kullanılarak satın alma gücü paritesinin geçerli olup olmadığını araştırmaktır. Geleneksel birim kök testleri KPSS ADF, PP ve yapısal kırılmalı Zivot Andrews birim kök testi analiz edilerek Türkiye için satın alma gücü paritesinin geçerli olup olmadığı sınanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular ve yapılan testler sonrasında, ADF birim kök testi ve PP birim kök testi sonucuna göre SGP geçerli iken, KPSS birim kök testi ve Zivot Andrews kırılmalı birim kök test istatistiği SGP’nin geçersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır