İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ KAPSAMINDA AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

Özet

Bu çalışmanın temel amacı Ar-Ge harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi 1990-2020 dönemi baz alınarak Türkiye ekonomisi için araştırmaktır. İçsel büyüme teorileri kapsamında oluşturulan modelde ekonomik büyüme, Ar-ge harcamaları, beşeri sermaye ve ticari dışa açıklık serileri yer almaktadır. Yapılan birim kök sınaması sonucunda serilerin 1. mertebeden durağan olmaları Johansen ve Juselius eşbütünleşme analizini uygulamayı mümkün kılmıştır. Daha sonra FMOLS tahmin yöntemi ile serilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi ise Granger nedensellik testi yardımıyla incelenmektedir. Ampirik bulgular; kurulan regresyon denklemindeki değişkenler arasında eş bütünleşmenin varlığı belirlenmiştir. Uzun dönem tahmin yöntemi FMOLS’a göre Ar-ge harcamaları, beşeri sermaye ve ticari dışa açıklık değişkenlerinin ekonomik büyümeyi arttırdığı tespit edilmiştir. Nedensellik testi sonuçları ekonomik büyümeden Ar-ge harcamalarına doğru tek yönlü nedenselliğin varlığını kanıtlamaktadır.