SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN YAPAY ZEKÂYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: METAFORİK BİR ARAŞTIRMA
Anahtar Kelimeler:
Teknoloji, Yapay Zekâ, Robotik, Metafor Analizi, Sağlık PersoneliÖzet
Bu çalışmanın amacı sağlık profesyonellerinin yapay zekaya dair görüşlerini metafor analizi yöntemiyle incelemektir. Nitel araştırma modelinin kullanıldığı bu araştırmada olgu bilim deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu hekim, hemşire ve ebelerden oluşan 112 kişilik sağlık personelinden oluşmaktadır. Sağlık profesyonellerinin yapay zekaya ilişkin metaforik algılarını belirlemek amacıyla; (i):“Yapay zekâ denilince aklınıza ilk olarak gelen şey nedir?”, (ii): “Yapay zekâ bir hayvan olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.”, (iii): “Yapay zekâ bir marka olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.” , (iv):“Yapay zekâ bir hastalık olsaydı ……………..olurdu, çükü o …………….’dır.” ifadelerinin yer aldığı dört adet yarı yapılandırılmış bir metafor belirleme formu kullanılmıştır. Araştırma kapsamında veri değerlendirme yöntemi olarak içerik analizinden faydalanılmıştır. İlk formda katılımcıların 27, ikincide 28, üçüncüde 30, dördüncüde ise 21 farklı metafor ürettikleri saptanmıştır. İlk formda katılımcıların yapay zekâyı en fazla “Robot”, “Teknoloji” ve “İşsizlik” metaforları ile özdeşleştirdikleri belirlenmiştir. İkinci formda katılımcıların yapay zekâyı bir hayvan olarak; komutlara uyması, eğitilebilir olması, çok akıllı olması gibi özellikleri dolayısıyla en fazla “Köpek” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Üçüncü formda katılımcıların yapay zekâyı bir marka olarak; hızlı, kaliteli ve devrim gibi olması türünden özellikleri dolayısıyla en fazla “Apple” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Dördüncü formda katılımcıların yapay zekâyı bir Hastalık olarak; dünyada çok yaygın olması, yayılmaya başladığında zor durması, akıllıca hareket eden sinsi bir hastalık olması gibi özellikleri dolayısıyla en fazla “Kanser” metaforu ile açıkladıkları tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların yapay zekâya ilişkin algılarının genel olarak olumlu yönde olduğu ve yarıya yakınının bu konunun kendilerini meraklandırdığı tespit edilmiştir.
