TURİZM GELİRLERİNİN ZAMANA BAĞLI DEĞİŞİMİ VE DEĞİŞİME TÜRK LİRASI DEĞERİNİN ETKİLERİ (2002 - 2020)

Özet

Çalışmada, veri erişilebilirliği göz önünde bulundurularak 2002-2020 tarihleri arasında Türkiye turizm gelirleri ile Türk Lirası’nın değeri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirme iki yönlü olarak ele alınmıştır. Bunlardan ilki doğrudan döviz kuru ile turizm gelirleri ilişkisinin zamana bağlı değerlendirilmesi, ikincisi ise küresel COVID-19 salgınının etkisinin kısaca gözden geçirilmesini kapsamaktadır. Bu bağlamda Türkiye İstatistik Enstitüsü ve TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği)’ın yayınlamış olduğu ikincil veriler ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın açıkladığı döviz kuru verileri esas alınarak zaman serisi analizleri gerçekleştirilmiştir. İkincil veriler 2002 ve 2020 yılları arasında analiz edilirken, 2020 yılı verileri mevcut COVID-19 salgını göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda 2002-2019 yılları arasında ekonomik ve istatistiksel beklentilere uygun olarak sonuç üretmiş ve zamana bağlı artışın yanı sıra, Türk lirasının değer kaybının da gelirleri pozitif etkilediği bulunmuştur. COVID-19 salgının etkisine bağlı olarak ulusal ve uluslararası hareketliliğin kısıtlanması nedeniyle 2020 yılı için Türkiye turizm gelirleri birinci ve üçüncü çeyrek için kayıt altına alınmıştır. Bu ölçümde, Türk lirasının Dolar’a karşı değerinin etkisinden daha ziyade, gelirlerin zamana bağlı artırıcı etkisi ve salgının azaltıcı etkisi gözlenmiştir.